Μ’ ακούς ή είσαι κωφός; Η σημασία της κώφωσης στην καθημερινότητα

Πολλές φορές στην καθημερινότητα μας χρησιμοποιούμε την έκφραση, «Καλά κωφός είσαι;». Προφανώς δεν έχουμε νιώσει ακόμη την προσβολή και την ασέβεια που προκαλούμε σε μεγάλο αριθμό ατόμων που έχουν χάσει την ακοή τους από κάποιο ατύχημα ή γεννήθηκαν κωφά. Ή πολύ απλά δεν μας έχει απαντήσει κάποιος…ακόμη…ΝΑΙ!!

    Προς διευκρίνιση του όρου κώφωση και βαρηκοΐα θα αναφερθούν κάποιοι ορισμοί.

  Αναλυτικότερα, κώφωση είναι η απουσία της λειτουργίας του αισθητηρίου της ακοής εξ’ αιτίας κληρονομικών ή επίκτητων παραγόντων, δεν αποτελεί μόνο ένα πρόβλημα ακουστικό αλλά ψυχολογικό γιατί έχει σοβαρές επιπτώσεις στην όλη ψυχική εξέλιξη του ατόμου. Κωφά λέγονται τα άτομα που με ή χωρίς ακουστικό δεν ακούνε την ομιλία (Παπαφράγκου, 1996).

   Στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω πως ο όρος «κωφάλαλος» που χρησιμοποιείται ευρέως είναι παρωχημένος και άτοπος. Ένα άτομο που έχει χάσει την ακοή του δεν σημαίνει αυτόματα πως έχει χάσει και την ομιλία του. Δυσκολεύεται να μιλήσει γιατί δεν ακούει την ίδια του την φωνή, γι’αυτό πολλές φορές ακούμε κραυγές ή βαβίσματα. Τα άτομα που έμειναν κωφά αφού είχαν ήδη αναπτύξει ικανότητα της ομιλίας, είναι πιο εύκολο να μιλούν και μετά την κώφωση.

   Αντίστοιχα βαρηκοΐα, είναι ένας όρος που δηλώνει την μερική ή την ολική απώλεια της ακοής. Διακρίνεται σε αγωγιμότητας, νευροαισθητήρια και μικτή βαρηκοΐα. Για κάθε πρόβλημα θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν ο βαθμός βαρηκοΐας, η ηλικία του προβλήματος και ο τύπος της ακουστικής απώλειας. Ο βαθμός βαρηκοΐας ορίζεται από ακουομετρικά κριτήρια. Αντίθετα με την κώφωση , στην βαρηκοΐα τα άτομα παρότι δυσκολεύονται, ακούνε ομιλία με ή χωρίς τη χρήση ακουστικού (Παπαφράγκου, 1996).

   Σκοπός του άρθρου αυτού είναι η προσφορά «βοήθειας-συμβουλής» προς γονείς, μαθητές, εκπαιδευτικούς σχετικά με τις επικοινωνιακές ανάγκες των Κωφών και Βαρήκοων μαθητών μέσα στην σχολική τάξη. Συγκεκριμένα, όταν μιλούν οι μαθητές με τον Κωφό/ Βαρήκοο συμμαθητής τους, θα πρέπει:

-          Να στέκονται ή να κάθονται σε κοντινή απόσταση

-          Να κοιτάζουν τον συμμαθητή τους οποτεδήποτε μιλούν

-          Να υπάρχει φως στο πρόσωπο του ομιλητή

-          Να μην κουνιούνται όταν μιλούν

-          Να μην καλύπτουν το στόμα τους με τα χέρια τους, να μην τρώνε όταν μιλούν, να μην μασούν τσίχλα

-          Να μιλούν αργά και καθαρά χρησιμοποιώντας μικρές προτάσεις

-          Να μη μουρμουρίζουν, να μην μιλούν πολύ σιγά και να μην φωνάζουν

-          Όταν αλλάζουν θέμα να ενημερώνουν προηγουμένως τον κωφό συμμαθητή τους

-          Να φροντίζουν να υπάρχει ησυχία μέσα στο χώρο επικοινωνίας

-          Και ίσως καλό θα ήταν να μάθουν και κάποια νοήματα.

   Ο εκπαιδευτικός μπορεί με την σειρά του να διατάξει τα θρανία της τάξης σε ημικύκλιο έτσι ώστε ο κωφός μαθητής να έχει βλεμματική  επαφή με όλους. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, τότε μπορεί να καθίσει ο μαθητής στο δεύτερο θρανίο και σε σημείο που να μπορεί να γυρίσει την πλάτη του για να παρακολουθεί τα δρώμενα της τάξης του (μια περιστρεφόμενη καρέκλα για τον μαθητή θα διευκόλυνε πολύ). Ακόμη ο εκπαιδευτικός όταν μιλάει θα πρέπει να στέκεται όσο το δυνατό πιο κοντά στο κωφό/βαρήκοο μαθητή (0,5 – 1,5 μέτρο) και το πρόσωπο του να φωτίζεται αρκετά.  Έτσι θα μπορεί ο μαθητής να κάνει πιο εύκολα χειλεανάγνωση.

   Όλα όσα προαναφέρθηκαν αποτελούν την προσωπική μου άποψη και εμπειρία σχετικά με το θέμα. Εννοείται πως ο κάθε εκπαιδευτικός/γονέας σύμφωνα με τις γνώσεις, τις επιμορφώσεις και τις εμπειρίες του, χειρίζεται ανάλογα κάθε θέμα που υπάρχει στην σχολική κοινότητα….

Ας μην ξεχνάμε πως κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και αυτή είναι η ομορφιά του!!!!!

Επιμέλεια: Λάλου Σπυριδούλα Μαρία

Εκπαιδευτικός

Βιβλιογραφία

Λαμπροπούλου Β. , Αγωγή Κωφών

Παπαφράγκου, 1996

 Harry Knooris & Marc Marscharak, Διδασκαλία κωφών και βαρηκόων. Αναπτυξιακή και ψυχολογική προσέγγιση.