Είσαι ψυχολόγος; Μάθε ποιό είναι το τίμημα!

   Πάντα σου άρεσε η επιστήμη της ψυχολογίας κι αποφάσισες να την σπουδάσεις! Έχεις αφιερώσει ατελείωτο χρόνο σε βιβλία, έρευνες και στατιστικές μελέτες για να ενημερώνεσαι περί ψυχοσυναισθηματικών/ ψυχομετρικών /ψυχιατρικών και άλλων νεότερων και μη δεδομένων. Έχεις προετοιμαστεί όμως για το τίμημα αυτής της απόφασής σου να γίνεις αυτό που πάντα ονειρευόσουν; 

   Εμείς οι ψυχολόγοι πολύ συχνά, σχεδόν καθημερινά, ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα διπλό σχήμα το οποίο, όπως αντιλαμβάνεσαι, είναι άκρως συγκρουσιακό. Αυτό το νόμισμα με τις δύο όψεις, το συναντάμε σε όλη την γκάμα των σχέσεων μας:  επαγγελματικές, φιλικές, ερωτικές, συγγενικές ακόμη και θεραπευτικές. 

   Είσαι λοιπόν νέος ψυχολόγος; Προετοιμάσου για κάτι που δεν περίμενες όταν διάβαζες για τις Πανελλαδικές σου εξετάσεις. Σε αυτό το άρθρο, θα εστιάσω στις μη θεραπευτικές σχέσεις καθώς αυτές είναι οι σχέσεις όπου ο ρόλος μας είναι λιγότερο ξεκάθαρος κι εύκολα μπορεί να παρερμηνευτεί.

ΟΙ ΔΥΟ ΟΨΕΙΣ: Ο ΘΕΟΣ-ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ Ο ΞΕΡΟΛΑΣ-ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ

   Από τη μια όψη αυτού του σχήματος, σε καταστάσεις ανάγκης κι επείγοντος,  είσαι ο από μηχανής Θεός, ο "άνθρωπος" που πάντα ξέρει καλύτερα, αυτός που ξέρει τη λύση του προβλήματος κι οι άλλοι είναι εντάξει με αυτό. Σε αποθεώνουν, κρέμονται από τα χείλη σου και αποζητούν τη συμβουλή σου. 

   Από την άλλη όψη του νομίσματος, σε καταστάσεις χαλαρές όπου δεν υπάρχει ανάγκη για κάποια βοήθεια, όταν επιχειρείς να τοποθετηθείς ή να πεις τη γνώμη σου στα πλαίσια μιας συζήτησης, είσαι εκείνος που πάντα θες να φαίνεται ότι ξέρεις καλύτερα κι επικρίνεσαι για το πτυχίο σου διότι θεωρείται ότι το επικαλείσαι κι οι άλλοι δεν είναι εντάξει με αυτό. Μάλιστα, μπορεί να κριθείς κι ανεπαρκής τελικά διότι "είσαι και ψυχολόγος, θα έπρεπε να ξέρεις καλύτερα να ερμηνεύεις συμπεριφορές".

Η ΠΑΓΙΔΑ

   Και στις δύο αυτές όψεις, της θεοποίησης αλλά και της απομυθοποίησης, μοιάζει να σε καλούν να αποδείξεις κάτι, δηλαδή αν έχεις μάθει τελικά καλά την επιστήμη σου, αν είσαι καλός στη δουλειά σου. Αυτό φαίνεται στην επιφάνεια. 

   Αν όμως ψάξεις ενδότερα, σίγουρα εσύ ως ψυχολόγος θα το κάνεις, πίσω από αυτό το δίπτυχο κρύβεται η δυσκολία εκείνου που σε καλεί. Εκείνος είναι που τείνει να κινείται μεταξύ μυθοποίησης-απομυθοποίησης κάνοντας το συνέχεια στις σχέσεις του με τους άλλους. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που αρχικά ενθουσιάζονται με κάποιον, τον ανεβάζουν πολύ ψηλά, ενώ οι ίδιοι αργότερα θα τον απομυθοποιήσουν και θα καταρρακώσουν την εικόνα του στα μάτια τους. Το σημαντικότερο είναι πως αυτοί οι άνθρωποι μοιάζει να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση γι αυτό προβάλλουν τα δικά τους κομμάτια στον απέναντι τους, τον οποίο ανεβοκατεβάζουν διότι είναι αφόρητο να το κάνουν στον εαυτό τους. Σε κάποιες περιπτώσεις, εφαρμόζουν την ίδια στάση ακόμη και στους ιδίους, όπου μιλάμε για περιπτώσεις (μάνιο) κατάθλιψης-οριακής προσωπικότητας-σχιζοειδής προσωπικότητα. 

Η ΛΥΣΗ

  Κάθε φορά που θα βρίσκεσαι αντιμέτωπος με αυτές τις δυο συνθήκες, αρχικά πάρε απόσταση. Δώσε χώρο και χρόνο στον εαυτό σου να αξιολογήσει την κατάσταση, χωρίς να δώσεις απαντήσεις οι οποίες σίγουρα θα πέσουν στο κενό. Θυμήσου, πώς για αυτόν που σε βάζει σε τέτοιες καταστάσεις, σίγουρα κάτι σημαίνει για τον ίδιο.

   Στην περίπτωση της θεοποίησης σου, μάθε να λες "Δεν ξέρω" χωρίς να φοβάσαι, μάθε να αποδέχεσαι την αδυναμία σου να γνωρίζεις τί ταιριάζει σε κάθε άνθρωπο. Πώς είναι δυνατόν να δίνεις λύσεις-απαντήσεις σε έναν διαφορετικό ψυχισμό από τον δικό σου; Πώς μπορείς να ξέρεις τι θα βοηθήσει πραγματικά; Άλλωστε, η επιστήμη της ψυχολογίας, αυτό σε δίδαξε. Εμείς οι ψυχολόγοι, δεν δίνουμε απαντήσεις. Όποιος περιμένει κάτι τέτοιο, έχει νομίσει λάθος. Εμείς οι ψυχολόγοι βοηθάμε μέσω της κινητοποίησης του συναισθήματος να βρεθεί η λύση από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο. 

   Στην περίπτωση της απομυθοποίησης σου, μάθε να λες "Σε καταλαβαίνω" χωρίς να θυμώνεις γιατί ρίχνεις τον εγωισμό σου, μάθε να αποδέχεσαι την αδυναμία του άλλου να ακούσει τη γνώμη σου, μάθε να αναγνωρίζεις την αντίσταση του αυτή ως άμυνα διότι το σχόλιο σου πήγε να τον ξεγυμνώσει, μάθε να κλείνεις την συζήτηση όταν νιώθεις πώς βάλλεσαι. Προστάτευσε τον εαυτό σου και πάρε την απόστασή σου. 

   Είμαι ψυχολόγος, έχω έντεκα χρόνια εμπειρίας όπου ασκώ το επάγγελμα σε παιδιά-ενήλικες κι οικογένειες και κάθε φορά που ξεκινώ μια συνεδρία νιώθω πως δεν ξέρω τίποτα, πως ξεκινώ από το μηδέν. Είναι ο μόνος τρόπος που έχω βρει για να μην "ευνουχίσω" τον συνομιλητή μου καταδικάζοντάς τον σε μια a priori ερμηνεία βάσει θεωριών και δεδομένων ψυχολογικών μελετών. 

   Η επαγγελματική μου ιδιότητα είναι μία πλευρά του εαυτού μου, δεν είμαι μόνο ψυχολόγος. Χαίρομαι γι αυτό. Γιατί όταν είμαι μανά, είμαι μόνο αυτό. Όταν είμαι σύζυγος, είμαι μόνο αυτό. Αδελφή, κόρη, συνάδελφος, φίλη... Μόνο αυτό. 

Δεν προσπαθώ να αποδείξω κάτι σε κανέναν, ούτε να χρησιμοποιήσω το πτυχίο μου εις βάρος του άλλου. 

   Είμαι η Χρύσα κι είμαι άνθρωπος με πάθη, αδυναμίες και κάνω λάθη. Ευτυχώς η επαγγελματική μου ιδιότητα, δεν άφησα να μου αφαιρέσει αυτό το δικαίωμα στη ζωή. 

Επιμέλεια: Χρύσα Βαλαμουτοπούλου

Ψυχοθεραπεία Εφήβων-Ενηλίκων 

Εκπαιδεύτρια Ψυχολογίας 

Συμβουλευτική γονέων 

Αναδημοσίευση: Ψυχοπερπατήματα

Follow & Like: Teacher's Blog