Πως διαβάζουμε παραμύθια σε παιδιά 6 έως 10 ετών, ώστε να αυξήσουμε την κριτική σκέψη τους

   Τα παιδιά ενδιαφέρονται για τα παιδικά παραμύθια από μικρή ηλικία. Και ακόμα και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού η αγάπη τους αυτή δεν έχει μειωθεί. Πολλοί γονείς ανησυχώντας για τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις προσπαθούν να αντικαταστήσουν τα παραμύθια με άλλου τύπου βιβλία, πιο εκπαιδευτικά. Μη το κάνετε.

   Ο τόνος αφήγησης ενός παραμυθιού για αυτή την ηλικία, οι αφηγηματικές τεχνικές και η εμφάνιση φανταστικών όντων βοηθάνε την ανάπτυξη του παιδιού ποικιλοτρόπως. Οι εικόνες των παραμυθιών είναι σημαντικές για το παιδί, αλλά η ουσία ενός παραμυθιού βρίσκεται στην πλούσια εικαστική γλώσσα του κειμένου.

   Σε αυτή τη φάση της ζωής ενός παιδιού, ο ρόλος  ενός παιδικού παραμυθιού είναι να εκπαιδεύει νέους αναγνώστες με ανεπτυγμένες κρίσιμες δεξιότητες ανάγνωσης. Η κατανόηση των θεμάτων, των μοτίβων, της γλώσσας και του ύφους ενός παιδικού παραμυθιού μπορεί να αποτελέσει μεγάλη έμπνευση για προσεκτική ανάγνωση και κριτική αντιμετώπιση. Βοηθήστε το παιδί να αποκτήσει κριτική σκέψη μέσα από τα παραμύθια ακολουθώντας τη μέθοδο της κριτικής ανάγνωσης.

Διαβάζοντας παιδικά παραμύθια με παιδιά δημοτικού: η μέθοδος της κριτικής ανάγνωσης

   Το διάβασμα παραμυθιών σε παιδιά μεγαλύτερα από 6 ετών αλλάζει. Τα παραμύθια είναι πολύπλοκα, γεμάτο κρυφά μηνύματα και πολλαπλές αναγνώσεις! Εκμεταλλευτείτε το βάθος των γνώσεων που προσφέρουν τα παραμύθια σε αυτή τη φάση της ζωής τους με τη μέθοδο της κριτικής ανάγνωσης.

   Η κριτική ανάγνωση οδηγεί στα βαθύτερα στρώματα ενός παραμυθιού και βοηθά στην αποκρυπτογράφηση των μεταφορικών εννοιών του. Η κριτική ανάγνωση επιτυγχάνεται μέσω διαφόρων σταδίων που περιλαμβάνουν την υποκίνηση, την κατανόηση του νοήματος, τον προβληματισμό ή την πρόβλεψη και την οικοδόμηση της γνώσης.

 

1η φάση: Ορίστε τις προσδοκίες μας

 

Πριν διαβάσετε ένα παραμύθι στο σπίτι (ή στην τάξη για τους εκπαιδευτικούς), κινητοποιείστε το παιδί και διαμορφώστε έναν ορίζοντα των προσδοκιών του.

 

· Τι περιμένει από το παραμύθι;

· Ποιο πιστεύει ότι θα είναι το εμπόδιο που θα βρουν οι ήρωες;

· Γιατί ο κεντρικό ήρωας το έπαθε αυτό;

· Τι έμαθε στο τέλος;

   Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι η έννοια του κειμένου δεν υπάρχει ανεξάρτητα από τον αναγνώστη, δηλαδή το παιδί συμμετέχει ενεργά και κατασκευάζει το νόημα του κείμενου λαμβάνοντας υπόψη τη δική του εμπειρία. Οι γονείς ξέρουν καλύτερα από όλους το περιβάλλον του παιδιού τους οπότε είναι σε θέση να φέρουν απτά παραδείγματα. Από την άλλη, ένας εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιήσει εμπειρίες από το σχολικό περιβάλλον για την καλύτερη κατανόηση του παραμυθιού.

 

2η φάση: Ακολουθείστε την τεχνική της «κοπής»

 

   Για να επιτευχθεί η κριτική ανάγνωση ενός παραμυθιού, το επόμενο βήμα είναι η τεχνική της «κοπής». Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης χρησιμοποιείται η τεχνική «κοπής» δηλαδή πραγματοποιείται μια παύση της ανάγνωσης σε εκείνα τα τμήματα τα οποία είναι ιδιαίτερα δραματικά χρωματισμένα, έτσι ώστε το παιδί να προβληματιστεί και να συζητήσει την πιθανή πορεία μιας ενέργειας. Κάντε του ερωτήσεις όπως:

 

· Τι πιστεύεις ότι θα γίνει τώρα;

· Θα τα καταφέρει ο ήρωας;

· Θα δεχτεί ή θα αρνηθεί;

· Τι λάθος πιστεύεις ότι έκανε;

 

   Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται συναισθηματική εμπειρία και κατανόηση. Το παιδικό παραμύθι έτσι γίνεται μία μέθοδος ανάπτυξης των κοινωνικο-συναισθηματικών, γνωστικών και συνθετικών ικανοτήτων του παιδιού.

 

3η φάση: Κάντε παρατήρηση και σύγκριση

 

   Η τελευταία φάση της κριτικής ανάγνωσης γίνεται σε επόμενα στάδια όταν το παιδί είναι γνώστης του παραμυθιού. Σε αυτό το στάδιο εξετάζεται ένα ιδιαίτερο ζήτημα: η κριτική παρατήρηση της δομής και των αλλαγών που συμβαίνουν κατά την προσαρμογή ή κατά την επανάληψη ενός παραμυθιού που έχει υποστεί πολυάριθμες μεταμορφώσεις. Τι εννοούμε με αυτό;

   Προκειμένου τα παιδιά να αποκτήσουν μια ευρεία αντίληψη για τα παραμύθια, μπορείτε να κάνετε διαφορετικές συγκρίσεις στα παραμύθια.  Ένας τρόπος είναι να συγκρίνετε παραμύθια με τον ίδιο τίτλο (τα κλασικά παραμύθια έχουν πολλές παραλλαγές) ή τα παραμύθια του ίδιου τύπου (παραμύθια φαντασίας).

   Όσον αφορά τα κλασσικά παραμύθια σίγουρα μπορείτε να βρείτε ποικίλες παραλλαγές της Κοκκινοσκουφίτσας για παράδειγμα. Εστιάστε στα διαφορετικά σημεία που δίνει έμφαση η κάθε ιστορία.

 

   Όσον αφορά τα παραμύθια του ίδιου τύπου πάρτε για παράδειγμα την κατηγορία «φαντασία». Ψάξτε να βρείτε τις διαφορές στη δομή:

 

· Ποιοι χαρακτήρες είναι κοινοί σε κάθε παραμύθι;

· Ποιο είναι το βασικό σκηνικό σε κάθε παραμύθι;

· Ποιος είναι ο κακός της ιστορίας σε κάθε παραμύθι;

· Πως νιώθει ο βασικός ήρωας σε κάθε παραμύθι;

   Άλλος τρόπος είναι να συγκρίνετε τις προσαρμογές ενός παραμυθιού, δηλαδή, τα εικονογραφημένα βιβλία, τα κινούμενα σχέδια και τις ταινίες μεγάλου μήκους.

   Κάθε ιστορία περιγράφεται διαφορετικά αναμφισβήτητα. Γιατί;

 

  Ρωτήστε τί τους αρέσει και τι όχι σε κάθε περίπτωση;

· Πως ο σκηνοθέτης ακολούθησε ή διαφοροποίησε τη ιστορία του συγγραφέα;

· Γιατί είναι καλύτερη η μια προσαρμογή και όχι η άλλη;

   Τέτοιες συγκρίσεις θα δείξουν στα παιδιά ακριβώς ποιες διαφορές έχουν γίνει στην βασική αφήγηση και πώς αυτές οι διαφορές επηρεάζουν τις εννοιολογικές και άλλες αξίες του παραμυθιού.

   Σε κάθε περίπτωση, μη σταματάτε την ανάγνωση παραμυθιών στο δημοτικό! Αντίθετα απολαύστε αυτή τη συνήθεια για όσο περισσότερο μπορείτε!

 

 

Επιμέλεια:

Γάκη Ζέτα

Νευροβιολόγος, MSc

Ανάπτυξη παιδικού εγκεφάλου

6908719154

zetagaki@gmail.com

 

Αναδημοσίευση :all about parents.gr

Follow & Like:Teacher's Blog