Σχολείο και πολυπολιτισμικότητα
"Ένα μωσαϊκό με χρώματα η τάξη μας"
Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, τα σημερινά
σχολεία, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό έχουν ανομοιογενή μαθητικό
πληθυσμό με διαφορετικές ικανότητες και κίνητρα για μάθηση. Ο όρος της
ανομοιογένειας δεν προσδιορίζει π.χ. μόνο την διαφορετικότητα των μαθητών ως
προς τον χαρακτήρα ή το γνωστικό επίπεδο, αλλά εδώ απευθύνεται κυρίως στην
πολυπολιτισμικότητα που εμφανίζεται μέσα στην σχολική τάξη κυρίως εξαιτίας της
μετανάστευσης, της παλιννόστησης καθώς και της μετακίνησης πολιτικών και
οικονομικών προσφύγων(Perlmutter,1991. Robertson,1990).
Από την εκπαιδευτική σκοπιά, θα προσπαθήσουμε
να προσαρμόσουμε το ζήτημα της πολυπολιτισμικότητας για να νιώσουν οι μαθητές
μας άνετα και οικεία με το σχολικό περιβάλλον, γιατί ακόμη και ο χώρος εκπέμπει
τα δικά του μηνύματα. Η αίθουσα διδασκαλίας στην ελληνική πραγματικότητα, ακόμη,
είναι έτσι διαρρυθμισμένη ώστε να διευκολύνει την παραδοσιακή σχέση μεταξύ
διδάσκοντος και μαθητών(Γ.Μαυρογιώργος,ό.π.σελ182).Επιπλέον, τόσο η διάταξη των
θρανίων, όσο και η διακόσμηση(μαυροπίνακας, χάρτης, θρησκευτική εικόνα) είναι
έτσι ρυθμισμένα που εξυπηρετούν την ανταγωνιστική λειτουργία της τάξης και την
έλλειψη δράσης και αυτενέργειας των μαθητών.
Η αλλαγή των σχολικών χώρων πλέον είναι κάτι
δύσκολο να πραγματοποιηθεί με την έννοια της κατεδάφισης ωστόσο αλλαγές μπορούν
να επιτευχθούν. Τέτοιες αλλαγές θα μπορούσαν να είναι τα κυκλικά ή πολύγωνα
τραπέζια (προσφέρουν άνεση στους μαθητές και καλύτερη επικοινωνία),η ύπαρξη
καθιστικού χώρου, όπου οι μαθητές μπορούν να ξεκουράζονται ακόμη και να
μελετούν, και τέλος το τραπέζι του εκπαιδευτικού που είναι τελείως εικονικό
καθώς ο εκπαιδευτικός δεν θα κάθεται εκεί, αφού ρόλος του είναι να βρίσκεται
μονίμως γύρω από τους μαθητές του(Δ.Γερμανός,1999&2000).
Βέβαια οι αλλαγές που απαιτούνται δεν θα είναι
απλά αρχιτεκτονικές αλλά και στο τρόπο διδασκαλίας του εκπαιδευτικού. Όπως
έγινε γνωστό η ομαδοσυνεργατική μέθοδο διδασκαλίας είναι αυτή που θα βοηθήσει
την ομαλή ένταξη των μεταναστών μέσα στην σχολική τάξη, καθώς δίνει το βήμα
στην επεξεργασία των κοινωνικών αντιθέσεων μέσα στο σχολείο.. Είναι δηλαδή το
«ταμπλό» και οι μαθητές τα διαφορετικά «κομμάτια» , αφού ο εκπαιδευτικός με τις
γνώσεις και τον τρόπο διδασκαλίας του θα τους ενώσει όλους, ως αντίκτυπο της
κοινωνίας.
Αυτό επιτυγχάνεται και μέσω του διαλόγου. Ο
εκπαιδευτικός οφείλει όχι μόνο να διδάσκει τις αρετές του διαλόγου και της
ελευθερίας αλλά να είναι και ο πρώτος που θα τις εφαρμόσει. Σημαντική ωστόσο
είναι και η εργασία με «projects». Συγκεκριμένα ο W.H.Kilpatrick ως πατέρας
των σχεδίων εργασίας υποστηρίζει πως αυτός ο τρόπος διδασκαλίας είναι μια σε
βάθος έρευνα που μπορεί να γίνει με πολλές και διαφορετικές ομάδες παιδιών και
να καλύπτουν όλο το σχολικό πρόγραμμα. Επιτρέπει μια ευελιξία σε δασκάλους και
μαθητές.
Διαπιστώνουμε λοιπόν πως για να γίνει αυτό το
μωσαϊκό αρμονικά δεμένο πρέπει να εργαστούν πολλοί παράγοντες. Το κράτος, η
κοινωνία, οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές..
Ο ρόλος του
περιβάλλοντος στην ανάπτυξη των στερεοτύπων και κατ’επέκταση, των προκαταλήψεων
είναι σημαντικός. Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις μαθαίνονται και το πρώτο
γόνιμο έδαφος προέρχεται από την οικογένεια και έπειτα από το σχολείο. Με θέληση, προσπάθεια και την κατάλληλη
επιμόρφωση εκπαιδευτικών, μαθητών και πολιτών μπορούν να επιτευχθούν οι
ανάλογοι στόχοι για την αποδοχή και αξιοποίηση της ανομοιογένειας στην σχολική
τάξη αλλά και στην κοινωνία γενικότερα.
Επιμέλεια:Λάλου Σπυριδούλα- Μαρία
Εκπαιδευτικός
ΠΗΓΕΣ
Perlmutter,1991
Robertson,1990
W.H.Kilpatrick
Γ.Μαυρογιώργος,ό.π.σελ182
Δ.Γερμανός,1999&2000
Χρυσή Γ. Χατζηχρήστου, «Σχολείο
και πολυπολιτισμικότητα»
