“Μα γιατί να πάω στο σχολείο κυρία; Βαριέμαι να διαβάσω!”

            Αν είσαι εκπαιδευτικός, σίγουρα ο νους σου τρέχει σε κάποιο μαθητή σου, αν είσαι γονιός, καλώς ήλθες και πάλι στην καθημερινότητα του παιδιού, αν συναναστρέφεσαι με παιδιά που δεν χειρίζονται με αυτό τον τρόπο την σχολική άρνηση, το άγχος και πολλά άλλα, τότε αναρωτήσου με ποιο άλλο τρόπο εκτονώνονται; Είναι γεγονός – δυσάρεστο και θλιβερό- πως η είσοδος στην τάξη με τη συνακόλουθη στιχομυθία “Τί κάνετε; Πως ήταν η μέρα σας;” “Καλά; βαριόμαστε” τείνει να γίνει διάλογος ρουτίνας. Προσωπικά ενοχλούμαι, όταν συμβαίνει αυτό. Νιώθω ότι ξεπερνιούνται κάποια διακριτά όρια στη σχέση εκπαιδευτικού-μαθητή που ποτέ δεν άφησα ελεύθερα. Και πάλι, στο τέλος της ημέρας προσπαθώντας ξανά και ξανά να ερμηνεύσω τη νωθρότητα και τις αντιδράσεις μερικών-όχι όλων των μαθητών-καταλήγω στο συμπέρασμα ότι οφείλω από τη θέση που μου δόθηκε να αναζητήσω τα αίτια παγίωσης μιας τέτοιας συμπεριφοράς που σε πρώτη ανάγνωση μοιάζει αποκλίνουσα και αναιδής, ενώ σε δεύτερη θυμίζει κραυγή απόγνωσης.

            Η σχολική άρνηση είναι μια κατάσταση που διαγιγνώσκεται τόσο κατά την παιδική, όσο και αργότερα κατά την εφηβική ηλικία και αφορά στην ακούσια μη παρακολούθηση του σχολείου, συνοδευόμενη από συναισθήματα άγχους κατά τον αποχωρισμό από τους γονείς ή από το σπίτι. Στους εφήβους παρατηρείται προσπάθεια να μην αποκαλύψουν το άγχος τους, ενώ η ντροπή τούς οδηγεί συχνά στην απομόνωση. Παράλληλα, τείνουν να εκλογικεύουν τα συναισθήματά τους λέγοντας ότι το σχολείο είναι βαρετό και δεν τους αρέσει (Καραγιάννης, 1994).

            Η διερεύνηση και προσέγγιση της σχολικής άρνησης παραπέμπει σ’ ένα σύνθετο πλέγμα παραγόντων που ευνοούν την εκδήλωσή του στην εποχή μας. Κύριοι παράγοντες, λοιπόν, που πιθανότατα βρίσκονται σε άμεση σχέση με τη σχολική άρνηση είναι η πίεση που προέρχεται από το οικογενειακό περιβάλλον, όπως για παράδειγμα το διαζύγιο των γονέων ή ο θάνατος/ ασθένεια / ατύχημα συγγενικών προσώπων, αλλά και πιθανόν μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο ίδιος ο μαθητής και του προκαλούν συναισθήματα ματαίωσης. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ωστόσο τον ψυχολογικό παράγοντα, καθώς το άγχος της σχολικής αποτυχίας, που συνοδοιπορεί με τους υψηλούς στόχους και τις απαιτήσεις τόσο των γονέων, όσο και του ίδιου του μαθητή, αλλά και η αγωνία του σχολικού εκφοβισμού και της κοινωνικής απομόνωσης από την ομάδα των συνομηλίκων συχνά οδηγούν τους εφήβους σε παραίτηση και εν τέλει σε άρνηση.

            Η οξύτητα με την οποία εκδηλώνεται αυτή η συμπεριφορά καθιστά απαραίτητη την κινητοποίηση των γονέων οι οποίοι οφείλουν να επικοινωνούν με τους εφήβους δημιουργώντας μια σχέση που θα βασίζεται στον σεβασμό και στην κατανόηση. Πρωταρχικός στόχος των γονιών είναι η δημιουργία ενός κλίματος αποδοχής και εμπιστοσύνης, όπου ο έφηβος θα μοιραστεί τα άγχη και τις ανησυχίες του (Gil, 1996). Είναι σημαντικό να εξηγήσουν τη σπουδαιότητα του θεσμού της εκπαίδευσης εστιάζοντας στις αξίες της μάθησης, τις αρετές και τα συστατικά που συνθέτουν τον ενεργό πολίτη που θα αποτελούν ολοκληρώνοντας την φοίτησή τους στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αποφεύγοντας όμως να τονίσουν τον χρησιμοθηρικό ρόλο της μάθησης με κατεύθυνση την επαγγελματική επιτυχία που ονειρεύονται για τα παιδιά τους. Ταυτόχρονα, η εξεύρεση μιας δημιουργικής δραστηριότητας που θα ευχαριστεί τα παιδιά εκτονώνοντας την ένταση της ημέρας μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά ωφέλιμη στην ενίσχυση της αυτοεικόνας τους και να λειτουργήσει επικουρικά στην αντιμετώπιση της άρνησης. Άμεση ευθύνη βέβαια φέρει και το εκπαιδευτικό προσωπικό, αφού καλείται σε μια εποχή στην οποία τα παιδιά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην συμπεριφορά τους και απωθούν την έννοια του σχολείου να θέσουν όρια και ξεκάθαρους στόχους καθώς και να προσαρμόσουν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στις ανάγκες τους μέσα σε ένα κλίμα ενθαρρυντικό και υποστηρικτικό για το σύγχρονο μαθητή. Τέλος, εξίσου καθοριστική είναι η συμβολή ειδικών και ψυχολόγων στους οποίος μπορούν να απευθυνθούν οι γονείς ως συμβουλευτική για τον τρόπο διαχείρισης της συμπεριφοράς των εφήβων. Περισσότερες πληροφορίες ή διευκρινίσεις μπορούν να ζητήσουν οι γονείς καλώντας στην «Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111» ώστε να συζητήσουν με έναν ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να τους απασχολούν σε σχέση με το παιδί τους.

Επιμέλεια:

Χριστίνα Γιαννιώτη

Φιλόλογος

Follow & Like:

Teacher's Blog

Βιβλιογραφικές αναφορές:

Gil E. (1996) Treating Abused Adolescents. New York. Guilford Press

Καραγιάννης Δ. (1994) Σχολική άρνηση, μελέτη των δυναμικών του παιδιού και της οικογένειάς του. Διδακτορική διατριβή. Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

Μία διδακτική ιστορία για όλους...

Στη συνέχεια ακολουθεί μία ιστορία που μου την έστειλε μια αναγνώστρια του Teacher’s Blog, με σκοπό να διαδοθεί το όμορφο μήνυμα της σε όλους μας...

Μια δασκάλα δεν συμπαθούσε καθόλου ένα μαθητή της. Ώσπου έμαθε το τραγικό μυστικό του. 

Την πρώτη μέρα της καινούργιας σχολικής χρονιάς, στάθηκε μπροστά από τα παιδιά της πέμπτης τάξης, τους συστήθηκε και στη συνέχεια τους είπε ένα μεγάλο ψέμα. Όπως και οι περισσότεροι άλλωστε δάσκαλοι, κοίταξε τους μαθητές της και τους είπε ότι τους θα τους αγαπάει και θα τους προσέχει όλους το ίδιο.

Αλλά αυτό ήταν αδύνατον, γιατί εκεί στην μπροστινή σειρά, κάθονταν ένα μικρό αγόρι, ο Τέντυ Στάλλαρντ.

Η κυρία Τόμπσον είχε παρατηρήσει τον Τέντυ από την προηγούμενη χρονιά και δεν τον συμπαθούσε ιδιαίτερα. Δεν έπαιζε με τα άλλα παιδιά, δεν συμμετείχε στην τάξη, τα ρούχα του ήταν συνέχεια βρώμικα και σίγουρα δεν έκανε όσο συχνά έπρεπε μπάνιο.

Ο Τέντυ ήταν ένα παιδί που την δυσαρεστούσε όποτε τον έβλεπε για αυτό και απολάμβανε τις στιγμές που σχημάτιζε με τον κόκκινο στυλό της τα τεράστια Χ στα τετράδια του, έσβηνε τα λάθη του ή βαθμολογούσε με 6 και με 5 τις εργασίες του.

Στο σχολείο, όπου δίδασκε η κυρία Τόμπσον, ήταν υποχρεωμένη να ελέγχει το παρελθόν όλων των παιδιών που υπήρχαν στη τάξη της. Ακόμη και του μικρού Τέντυ. Έτσι όταν άνοιξε τα αρχεία του, την περίμενε μια μεγάλη έκπληξη.

Ο δάσκαλος που είχε τον Τέντυ στην πρώτη τάξη του Δημοτικού έγραφε για αυτόν: «Ο Τέντυ είναι ένα υπέροχο παιδί όλο χαμόγελο. Είναι οργανωτικός, μελετηρός και έχει καλούς τρόπους. Είναι μια έμπνευση για τα παιδιά που βρίσκονται γύρω του.»

Η δασκάλα που είχε τον Τέντυ στη Δευτέρα Δημοτικού έγραφε: «Είναι εξαιρετικός μαθητής, τον συμπαθούν πολύ οι συμμαθητές του αλλά ο ίδιος μοιάζει πολύ προβληματισμένος επειδή η μητέρα του πάσχει από μια ανίατη ασθένεια και η ζωή στο σπίτι του πρέπει να είναι πολύ δύσκολη.»

Η δασκάλα που τον δίδαξε στην Τρίτη Δημοτικού έγραφε: «Ο θάνατος της μητέρας του του στοίχισε πολύ. Ο ίδιος προσπαθεί να κάνει ότι καλύτερο μπορεί, αλλά ο πατέρας του δεν του δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον. Η άσχημη κατάσταση στο σπίτι θα τον επηρεάσει πολύ σύντομα, αν δεν αλλάξει γρήγορα κάτι.»

Ο δάσκαλος του Τέντυ στην Τετάρτη Δημοτικού έγραφε: «Ο Τέντυ έχει παραιτηθεί και δεν δείχνει κανένα ενδιαφέρον για το σχολείο. Δεν έχει πολλούς φίλους και πολλές φορές κοιμάται στην τάξη.»

Η κυρία Τόμπσον συνειδητοποίησε το πρόβλημα και αισθάνθηκε ντροπή για τον εαυτό της. Αισθάνθηκε ακόμη χειρότερα, όταν όλοι οι μαθητές της, της έφεραν χριστουγεννιάτικα δώρα τυλιγμένα με αστραφτερά περιτυλίγματα και όμορφες κορδέλες. Όλοι, εκτός από τον Τέντυ. Το δικό του δώρο ήταν αδέξια τυλιγμένο σε ένα βρώμικο, καφέ χαρτί που μάλλον πριν ήταν η σακούλα ενός παντοπωλείου.

Η κυρία Τόμπσον δυσκολεύτηκε να το ανοίξει. Τα περισσότερα παιδιά γέλασαν όταν έβγαλε από μέσα ένα βραχιόλι που είχε φτιάξει ο ίδιος με σπάγκο και πέτρες αλλά και ένα ανοιχτό, μισογεμάτο μπουκάλι με άρωμα. Σηκώθηκε από τη θέση της και σταμάτησε απότομα των γέλιο των παιδιών όταν φώναξε δυνατά πόσο πολύ της άρεσε το δώρο του. Στη συνέχεια φόρεσε το βραχιόλι και έριξε λίγο από το άρωμα στο χέρι της.

Ο Τέντυ έφυγε τελευταίος εκείνη τη μέρα από την τάξη. Βγαίνοντας από τη πόρτα γύρισε προς τη δασκάλα του και της είπε με θλιμμένη φωνή «Σήμερα κυρία μυρίζετε σαν τη μαμά μου!»

Η κυρία Τόμπσον έκλαψε πολύ εκείνη τη μέρα. Από τότε σταμάτησε να μαθαίνει τα παιδιά ανάγνωση, γραφή και αριθμητική. Αντ’αυτού, άρχισε να τα διδάσκει.

Αγαπούσε όλα τα παιδιά αλλά έδινε ιδιαίτερη προσοχή στον μικρό Τέντυ. Κάθε φορά που τον βοηθούσε στα μαθήματα του, το μυαλό του έμοιαζε να ζωντανεύει. Όσο περισσότερο τον ενθάρρυνε, τόσο πιο γρήγορα απαντούσε στις ερωτήσεις της. Μέχρι το τέλος του έτους, ο Τέντυ είχε γίνει ένα από τα πιο έξυπνα παιδιά της τάξης και, παρά το ψέμα της ότι θα αγαπούσε όλα τα παιδιά το ίδιο, ο Τέντυ ήταν πλέον και επίσημα ο αγαπημένος της.

Την επόμενη χρονιά η κυρία Τόμπσον ανέλαβε πάλι την Πέμπτη Δημοτικού και έβλεπε τον Τέντυ μόνο στα διαλείμματα. Μια μέρα, προς το τέλος του έτους, βρήκε ένα σημείωμα κάτω από την πόρτα του σπιτιού της. Το σημείωμα είχε την υπογραφή του Τέντυ και έγραφε: «Είσαστε ακόμη η καλύτερη δασκάλα που είχα ποτέ στη ζωή μου».

Έξι χρόνια μετά η κυρία Τόμπσον έλαβε άλλο ένα σημείωμα, αυτή τη φορά με το ταχυδρομείο. Ήταν πάλι ο Τέντυ και της έγραφε ότι είχε τελειώσει τρίτος σε βαθμό το Λύκειο, αλλά εκείνη ήταν ακόμη η καλύτερη δασκάλα που είχε ποτέ στη ζωή του.

Τέσσερα χρόνια μετά, πήρε άλλη μια επιστολή από τον Τέντυ. Της έγραφε ότι είναι δύσκολα στο Πανεπιστήμιο αλλά πολύ σύντομα θα έπαιρνε το πτυχίο του και με καλό βαθμό. Τέλειωσε το γράμμα του γράφοντας ότι ακόμη εκείνη είναι η καλύτερη και η πιο αγαπημένη του δασκάλα που είχε ποτέ.

Έπειτα από τέσσερα χρόνια άλλο ένα γράμμα από τον Τέντυ έκανε την εμφάνιση του στο ταχυδρομικό κουτί της κυρία Τόμπσον. Της έγραφε ότι αφού πήρε το πτυχίο του, αποφάσισε να προχωρήσει λίγο ακόμη τις σπουδές του. Τέλειωνε την επιστολή γράφοντας ότι παραμένει η καλύτερη και η αγαπημένη του δασκάλα. Αλλά αυτή τη φορά το όνομα με το οποίο υπέγραφε ήταν διαφορετικό: Δρ. Θίοντορ Φ. Στάλλαρντ

Η ιστορία δεν τελειώνει εδώ. Η κυρία Τόμπσον πήρε ακόμη ένα γραμμα από τον Τέντυ εκείνη την άνοιξη. Της έγραφε ότι είχε βρει μια κοπέλα και επρόκειτο να την παντρευτεί. Της έλεγε ότι ο πατέρας του είχε πεθάνει μερικά χρόνια πριν και αναρωτιόταν αν θα μπορούσε εκείνη, να καθίσει στη θέση που κάθεται η μητέρα του γαμπρού. Φυσικά εκείνη το έκανε..

Πήγε στο γάμο φορώντας στο χέρι εκείνο το βραχιόλι από πέτρες που της είχε κάνει δώρο ο Τέντυ και φορώντας το άρωμα που του θύμιζε τη μητέρα του.

Την στιγμή που ο Δρ. Στάλλαρντ την αγκάλιασε της ψιθύρισε στο αυτί: «Σας ευχαριστώ, κυρία Τόμπσον, γιατί πιστέψατε σε μένα. Σας ευχαριστώ τόσο πολύ γιατί με κάνατε να αισθανθώ σημαντικός και μου δείξατε πως μπορώ να κάνω τη διαφορά».

Η κυρία Τόμπσον με δάκρυα στα μάτια του απάντησε: «Τέντυ, κάνεις πολύ μεγάλο λάθος. Εσύ είσαι αυτός που μου έμαθε ότι μπορώ να κάνω τη διαφορά. Δεν ήξερα πώς να διδάξω τους μαθητές μου μέχρι που σε γνώρισα.»

Βοηθήστε να διαδοθεί ένα πολύ όμορφο μήνυμα, κοινοποιώντας το άρθρο στους φίλους σας. .Προσπαθήστε να μην κρίνετε από το περιτύλιγμα και μην υποτιμάτε ποτέ μα ποτέ την δύναμη που έχετε και που μπορεί να αλλάξει τις ζωές των ανθρώπων γύρω σας.

Επιμέλεια αναδημοσίευσης: Λάλου Σπυριδούλα Μαρία

Εκπαιδευτικός

Follow & Like :Teacher's Blog

*Η αναδημοσίευση έγινε από το προφίλ του κυρίου Λεωνίδα Δημάκη στο Facebook