Νοέμβρης: Ο μήνας της ελιάς

Μια εκπαιδευτική εκδρομή, μια ανάμνηση...

  Ο Νοέμβρης είναι ο μήνας όπου αποδίδει τους καρπούς του στους ανθρώπους. Είναι ο μήνας όπου μαζεύουμε τις ελιές μας, για να έχουμε λάδι και όλα τα παράγωγα τους όλο το χρόνο. Φανερά λοιπόν επηρεασμένη από την προσωπική μου εμπειρία στο μάζεμα των ελιών και την ανάμνηση των παιδικών μου χρόνων, αποφάσισα να γράψω αυτό το άρθρο προτείνοντας σε γονείς και εκπαιδευτικούς να μην παραλείψουν μια εκπαιδευτική εκδρομή σε ελαιώνες και ελαιοτριβεία, από την στιγμή που τα παιδιά σας δεν έχουν βιώσει αυτή την εμπειρία. 
  Η πιο έντονη ανάμνηση μου  από τα παιδικά μου χρόνια είναι όταν ρίχναμε τις ελιές και μαζευόμασταν όλοι γύρω από το ελαιόπανο και καθαρίζαμε όσο γίνεται τα φύλλα, τα ξερά κλαδάκια, για να βάλουμε τις ελιές στο σακί. Κρατώ λοιπόν, αυτή την σκέψη  διότι ήταν η πιο ευχάριστη στιγμή της ημέρας(επειδή γελούσαμε και προσπαθούσαμε να καθυστερήσουμε με τα αδέρφια μου τους γονείς μας για να ξεκουραστούμε λίγο) και από τα σχολικά μου χρόνια κρατώ την σκέψη της χαράς και της δημιουργικότητας αφού με τους συμμαθητές μου μετά την ξενάγηση στο ελαιοτριβείο του κυρ Κώστα φτιάξαμε ελιόψωμα όλοι μαζί.   Όλες αυτές τις σκέψεις μου δεν τις μοιράζομαι άσκοπα, θέλω να επισημάνω έτσι την σπουδαιότητα της παράδοσης, των οικογενειακών στιγμών, της δημιουργικότητας και της αγάπης προς την φύση. 

Στην συνέχεια θα αναπτύξουμε τα στάδια από την παραγωγή στην κατανάλωση της ελιάς.  

  Αρχικά, όλο το χρόνο ο παραγωγός φροντίζει τους ελαιώνες του,(πότισμα, κλάδεμα, λίπασμα, καθάρισμα χωραφιού) με σκοπό οι ελιές «ανεμπόδιστες» να κάνουν το έργο τους. Στις αρχές του Νοέμβρη ο παραγωγός-αγρότης- ιδιοκτήτης των ελαιώνων, συνήθως στρώνει κάτω από τις ελιές του πανιά(γνωστά ως ελαιόπανα)  με σκοπό να μην έχει απώλειες λόγω καιρού αλλά και να μην πέφτουν οι ελιές στο χώμα και σαπίζουν. Ωστόσο αυτό δεν είναι αναγκαστικό έργο διότι όταν έρθει η ώρα για το μάζεμα της ελιάς  τα λαδόπανα αυτά χρησιμοποιούνται ξανά αφού ραβδίζουν τις ελιές που είναι ψηλά, για να πέσουν στο πανί και το μάζεμα έτσι γίνεται λίγο πιο εύκολο, αφού δεν τις μαζεύουν γονατισμένοι από το χώμα.. Βέβαια και η διαδικασία αυτή είναι αρκετά κουραστική και επίπονη, καθώς θέλει χρόνο και αρκετά εργατικά χέρια για βοήθεια.

Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας του μαζέματος, ο παραγωγός-αγρότης- ιδιοκτήτης των ελαιώνων μεταφέρει τις ελιές του σε σακιά στα ελαιοτριβεία, όπου οι ελιές μέσω διαδικασιών μετατρέπεται σε λάδι.

Αρχικά οι ελιές τοποθετούνται σε μια επιφάνεια όπου με ειδικές δονήσεις και αέρα καθαρίζονται από φύλλα και άλλα περιττά στοιχεία. Μετά το ξεχώρισμα τους λοιπόν, ακολουθεί το πλύσιμο τους και ακολουθεί η διαδικασία του μύλου όπου «λιώνουν» τις ελιές με σκοπό να γίνει λάδι και μην υπάρχει κουκούτσι. Στην συνέχεια το καθαρό πλέον λάδι τοποθετείται με μεγάλες δεξαμενές όπου καταμετρείται η οξύτητα του. Αφού ολοκληρωθεί και αυτή η διαδικασία το λάδι είναι έτοιμο να τοποθετηθεί σε δοχεία για να μεταφερθεί στο σπίτι του ιδιοκτήτη ή σε άλλες περιπτώσεις τοποθετείται σε φορτηγά όπου μεταφέρεται σε εταιρίες που το συσκευάζουν..και είναι έτοιμο για κατανάλωση… 

  Κατά την γνώμη μου, είναι μια διαδικασία που δεν πρέπει να λείπει από την γνωστική παρακαταθήκη κάθε παιδιού, νέου, γονιού και εκπαιδευτικού…. Δίνει την δυνατότητα στους μαθητές να μάθουν πράγματα και να εργαστούν ομαδικά πάνω στο θέμα της ελιάς..
Όπως έλεγε και η γιαγιά μου, όταν μέσα στο σπίτι υπάρχει λάδι, κρασί,τυρί και αλεύρι το σπίτι είναι πλούσιο...

(Ακολουθεί βίντεο με την διαδικασία μετατροπής της ελιάς σε λάδι)

Επιμέλεια: Λάλου Σπυριδούλα-Μαρία

Επιμέλεια βίντεο: Βασιλείου Βασιλική