Τα στάδια της γνωστικής ανάπτυξης των παιδιών κατά τον Piaget
O Piaget είναι μια από τις πιο γνωστές φιγούρες στην ψυχολογία καθώς ασχολείται κυρίως με την γνωστική ανάπτυξη και την σκέψη των παιδιών, από την πρώτη μέρα κιόλας της γέννησης τους. Στην συνέχεια θα προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε περιληπτικά τα στάδια της ανάπτυξης αυτής των παιδιών.
Έτσι, κατά τον Piaget το πρώτο στάδιο γνωστικής
ανάπτυξης είναι το αισθητηριο-κινητικό
(από την γέννηση έως 2 ετών). Όσα καταφέρνει δηλαδή,το βρέφος σε αυτό το στάδιο περιστρέφονται
κυρίως γύρω από τον συντονισμό των αισθητηριακών αντιλήψεων αλλά και των
κινήσεων του. Τα βρέφη αρχίζουν σιγά σιγά ν’ αναγνωρίζουν την ύπαρξη ενός
κόσμου έξω από τον εαυτό τους, από το «εγώ» τους.
Ακολουθεί το στάδιο της προ-λογικής νόησης(2 έως 6 ετών), όπου τα παιδιά
προσπαθούν να αναπαραστήσουν αυτό τον κόσμο-την πραγματικότητα, με την χρήση
συμβόλων, λέξεων και χειρονομιών. Τα παιδιά ασχολούνται με μονολόγους, αντί για
διαλόγους, όταν βρίσκονται με άλλα παιδιά. Δυσκολεύονται δηλαδή να αντιληφθούν
την ύπαρξη ενός ξεχωριστού κόσμου από του δικούς τους, αφού δεν καταφέρνουν να
ξεχωρίσουν ακόμη την δική τους άποψη από την άποψη των άλλων. Παρασύρονται από
την επιφάνεια των φαινομένων και όχι από την πραγματικότητα.
Στο στάδιο της συγκεκριμένης λογικής νόησης(6 έως 12 ετών) τα παιδιά
βρίσκονται στην παιδική ηλικία και είναι πλέον ικανά για νοητικές ενέργειες,
εσωτερικευμένη και λογική σκέψη, που τους επιτρέπει να συνδυάζουν, να
ξεχωρίζουν, να κατατάσσουν και να μετασχηματίζουν αντικείμενα και πράξεις.
Τέλος, το στάδιο της τυπικής νόησης(12 έως 19 ετών), είναι η πολύβουη
εφηβεία, όπου το παιδί έχει ήδη περάσει και κατακτήσει όλα τα προηγούμενα
στάδια, σκέφτεται συστηματικά και μπορεί να ξεχωρίσει το αίτιο από το
αποτέλεσμα, το υπαρκτό από το μη και κατανοεί τις συστηματικές λογικές σχέσεις
ενός προβλήματος. Βέβαια, οι έφηβοι παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον για
αφηρημένες έννοιες π.χ. ελευθερία, δημοκρατία και για την ίδια την διεργασία
της σκέψης.
Τα μικρά παιδιά εν κατακλείδι φαίνεται κατά
τον Piaget,
πως συγχέουν τη σχέση ανάμεσα σε μια γενική τάξη αντικειμένων και στις
υποκατηγορίες τους, ενώ μεγαλώνοντας μπορούν να τα ξεδιαλύνουν και να
αντιληφθούν το πραγματικό ή μη, να κάνουν εσωτερικό μονόλογο όπου χρειάζεται
αλλά και διάλογο διότι επιβάλλεται. Είναι σημαντικό λοιπόν, ως γονείς αλλά και ως
εκπαιδευτικοί να γνωρίζουμε τα γνωστικά στάδια της ανάπτυξης των παιδιών και
μαθητών μας και να μην βεβιάζουμε καταστάσεις, επειδή εμείς το επιθυμούμε, όλα
έχουν και θέλουν τον χρόνο τους....
Επιμέλεια: Λάλου
Σπυριδούλα-Μαρία
Εκπαιδευτικός
ΠΗΓΕΣ
Michael Cole & Sheila Cole, «Η ανάπτυξη των παιδιών»
