Από την βρεφική – παιδική ηλικία η ανάγνωση βιβλίων από τους
γονείς στα παιδιά έχει ευεργετικές ιδιότητες στη συναισθηματική και νοητική
ανάπτυξή τους. Συμβάλλει ουσιαστικά στη διάνθιση του λεξιλογίου τους και τους
φέρνει σε επαφή από την πρώιμη ηλικία με τα ήθη, τα έθιμα και τους μύθους. Όσο
για τη πρώτη σχολική ζωή, όλοι θυμόμαστε με χαρά το Ανθολόγιο με τα ποιήματα
και τα αποσπάσματα πεζών κειμένων , τις δυνατές αναγνώσεις ενώπιον όλων των
συμμαθητών στη σχολική τάξη και τις δραματοποιήσεις που επακολουθούσαν εντός
και εκτός τάξης.
Περνώντας στην εφηβική ηλικία και την ένταξη της Λογοτεχνίας
στο σχολείο η προσέγγιση είναι πολύ διαφορετική. Εμπειρικά, θα σας αναφέρω πως
απ'όλα τα φιλολογικά μαθήματα αυτό που δυσκολεύει περισσότερο τους μαθητές
είναι η Λογοτεχνία τόσο στην εμπέδωση, όσο και στην απόδοση της διδαχθείσας
ύλης στις γραπτές δοκιμασίες και στην παραγωγή λόγου. Η στάση αυτή του μαθητή
σήμερα πηγάζει από πολλούς παράγοντες που σχετίζονται τόσο με τη γλωσσική του
παιδεία, όσο και με το ενδιαφέρον του για το εν λόγω μάθημα καθώς και την
προσέγγιση του εκπαιδευτικού κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας.
Ένα επιχείρημα- μπούμεραγκ που ακούγαμε όλοι ως παιδιά και
εξακολουθούμε να το μεταδίδουμε στις επόμενες γενιές είναι το “Διάβασε
Λογοτεχνία και θα γράφεις καλύτερες εκθέσεις”. Στην πραγματικότητα το να
διαβάζει ένα παιδί Λογοτεχνία έχει αναρίθμητα οφέλη τα οποία αν τα επεξεργαστεί
ορθά, ενδεχομένως να τον οδηγήσουν στην εκπόνηση ορθότερης και πληρέστερης
παραγωγής λόγου.
Ας δούμε, λοιπόν, μερικά από τα οφέλη της ανάγνωσης
Λογοτεχνικών Κειμένων:
-”Παιδεύει” την ψυχή, απευθύνεται στον συναισθηματικό κόσμο
του παιδιού και το εμποτίζει με κοινωνικές ευαισθησίες.
-Καλλιεργεί το πνεύμα.
-Δίνει μια άλλη διάσταση στη λειτουργία της γνώσης, όπου ο
μαθητής μπορεί να γίνει το ενεργό υποκείμενο και όχι ο παθητικός δέκτης μιας
ιστορίας,
-Η γλώσσα , το περιεχόμενο και τα νοήματα θέτουν τα θεμέλια
της πολιτισμικής κουλτούρας του μαθητή.
-Εξευγενίζει τα ήθη και αμβλύνει τις κοινωνικές ανισότητες.
-Διευρύνει τους ορίζοντες και διεγείρει τη φαντασία.
-Ο μαθητής γίνεται παρατηρητής της κοινωνίας, έτσι όπως αυτή
διαμορφώθηκε ανά τα χρόνια.
-Γεννά την αμφισβήτηση και την απορία οδηγώντας τον μαθητή
στην αναζήτηση της βαθύτερης γνώσης.
-Οδηγεί προοδευτικά στο διάλογο και την ανταλλαγή απόψεων
μεταξύ των μαθητών.
-Αποτελεί χώρο έμπνευσης και -γιατί όχι- άντλησης προτύπων.
-Εμπλουτίζει το λεξιλόγιο και συνδέει τον μαθητή με τις
γλωσσικές ποικιλίες του τόπου του.
-Επιδιώκει την εκ φύσεως ελεύθερη σύλληψη νοήματος και την
ελευθερία έκφρασης και παραγωγής λόγου μέσα από την οξυμένη κριτική ικανότητα
του νέου.
Κλείνοντας, θα επιστρέψω στο επιχείρημα -μπούμεραγκ και θα
εξηγήσω γιατί χρησιμοποίησα αυτό τον χαρακτηρισμό. Εύλογα, σε μια εποχή που
κυριαρχεί ο βαρβαρισμός της εικόνας και η επιβολή των τηλε-/ιντερνετ-σκουπιδιών
,προτρέπουμε τα παιδία στην ανάγνωση βιβλίων. Δεν είμαστε, όμως, έτοιμοι για
την αρνητική τους απάντηση. Κανείς δεν είναι έτοιμος για το αντεπιχείρημα “Και
πως θα με βοηθήσει το πεζό ή το ποίημα στην Έκθεση, αφού δεν καταλαβαίνω τί
λέει..και στην τελική δε με νοιάζει να γράψω καλή έκθεση” Η απάντηση-κλειδί σε αυτό είναι εκεί πίσω
στην βρεφική- παιδική ηλικία, σε εκείνη τη μαγική ώρα που γονιός και παιδί
χτίζουν μια μοναδική σχέση μέσα από το ταξίδι τους στο χρόνο, τους μύθους και
τη Λογοτεχνική μας παράδοση.
Επιμέλεια:
Χριστίνα Γιαννιώτη,
Φιλόλογος.