Σύμφωνα με την Sprenger - Charolles (1991), ο όρος φωνολογική
ενημερότητα υποδηλώνει το σύνολο των γλωσσικών / εκφραστικών εκδηλώσεων του
υποκειμένου που δείχνουν ότι έχει την ικανότητα να κατατέμνει συνειδητά τον
προφορικό λόγο σε μονάδες που δεν είναι φορείς σημασίας (συλλαβές, φωνήματα,
ομοιοκαταληξίες). Παράλληλα ο όρος φωνημική ενημερότητα χαρακτηρίζει την
ικανότητα χειρισμού των φωνημάτων.
Επιπλέον, η φωνολογική ενημερότητα
ορίζεται: ως η ικανότητα να χειρίζεται καθένας τις φωνημικές μονάδες του λόγου
και να στοχάζεται πάνω σε αυτές αλλά και ως μια από τις μεταγλωσσικές
ικανότητες οι οποίες φανερώνουν μια στοχαστική σκέψη και ένα συνειδητό, σκόπιμο
έλεγχο του υποκειμένου πάνω στη δομή και τις λειτουργίες της γλωσσικής
διαδικασίας (Tunmer, 1988).
Ο εκπαιδευτικός, για την αξιολόγηση της φωνολογικής επίγνωσης, μπορεί να
εφαρμόσει ασκήσεις όπως:
1.
Άκουσε
τις λέξεις και βρες αυτή που δεν ταιριάζει.
2.
Θα
σου πω κάποιες λέξεις, θέλω να μου πεις ποια φωνή ακούς πρώτη.
3.
Θα
σου πω κάποιες λέξεις, θέλω να μου πεις ποια φωνή ακούς τελευταία.
4.
Θα
ακούσεις μερικές φωνούλες στη σειρά, μάντεψε ποια λέξη σου λέω.
5.
Θα
σου πω κάποιες λέξεις, εσύ θα μου λες αυτό που μένει αν βγάλουμε το πρώτο
κομμάτι.
6.
Θα
σου λέω κάποιες λέξεις, εσύ θα μου λες αυτό που μένει αν βγάλουμε την πρώτη
φωνή.
7.
Πες
αυτό που ακούς, ανάποδα.
Η αξιολόγηση της φωνολογικής επίγνωσης και ενημερότητας, μπορεί να
πραγματοποιηθεί και με άλλες δραστηριότητες, φυσικά, ανάλογα με την ηλικία, την
δυνατότητα κα τις δυσκολίες του παιδιού. Ο ειδικός παιδαγωγός και ο
εκπαιδευτικός της τάξης πάντοτε σε συνεργασία είναι σε θέση να δημιουργήσουν
ένα ολοκληρωμένο προφίλ αξιολόγησης του παιδιού.
Επιμέλεια: Λάλου Σπυριδούλα Μαρία
Εκπαιδευτικός
Πηγές:
·
Sprenger
- Charolles (1991)
·
Tunmer,
1988
·
Πανεπιστημιακές
σημειώσεις, ΕΛ.ΚΕ.ΔΙ.Μ, «Ανίχνευση Μαθησιακών
Δυσκολιών»